Dünya tarihi boyunca yapılan insanlık ayıbı soykırımlardan biri de Azerbaycan’a yaşandı.
Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla Azerbaycan’a karşı toprak iddiasında bulunmaya başlayan ve saldırıya geçen Ermeniler, 1991’in son günlerinde ablukaya aldıkları, bölgenin tek havaalanına sahip ve stratejik önem taşıyan Hocalı’yı ele geçirmek için harekete geçti.
Aylar süren saldırılarını 25 Şubat 1992’de yoğunlaştıran Ermeniler, gece, Sovyet Rus ordusunun o zaman Hankendi’de bulunan 366. motorize alayının da yardımıyla üç koldan saldırdı.
613 Azerbaycan vatandaşı öldürüldü
Sadece işgalle yetinmeyen Ermeniler, sivilleri toplu şekilde katlederek, esirlere acımasızsa işkence yaparak 20. yüzyılın en kanlı katliamlarından birine imza attı. O dönemde çekilen görüntüler ve fotoğraflar, katliamın büyüklüğünü ortaya koydu.
Daha önce 7 bin kişinin yaşadığı Hocalı’da, savunmasız durumdaki 106’sı kadın, 70’i yaşlı, 63’ü çocuk 613 vatandaşı hayatını kaybetti. Katliamdan 487 kişi ağır yaralı olarak kurtuldu. Ermeni güçleri 1275 kişiyi esir aldı, bunların 150’sinden alınamadı.
Soykırım kararı kabul edildi
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 22 Nisan 2010 tarihli kararında, Hocalı’da yaşananlar, savaş suçları veya insanlık aleyhine suçlarla eş değer eylemler olarak görüldü.
Bugüne kadar 15 ülkenin parlamentosu ve ABD’nin 16 eyaletinin meclisi, Hocalı’da yaşananları kınayan ve olarak gören kararları kabul etti.
Hala toplu mezarlar çıkıyor
Azerbaycan’ın Hocalı bölgesinde, katliam kurbanlarına ait olduğu düşünülen kalıntıların yer aldığı toplu mezar bulundu.
Azerbaycan Başsavcılığından yapılan açıklamada, Hocalı kent merkezinde yürütülen altyapı çalışmaları sırasındaki kazılarda, insan kalıntılarının tespit edildiği bildirildi.
Açıklamada, ilgili kurumlardan uzmanların katılımıyla yapılan araştırmada biri yaklaşık 5 yaşında 4 kişinin kalıntılarının bulunduğu kaydedildi.
Aynı yerde gömülü bu kişilerin ellerinin bağlı olduğu ve işkence bulgularına rastlandığı belirtildi.
“Katliamı lanetliyoruz”
Günün önemine binaen Türk Dışişleri Bakanlığı’ndan bir açıklama yayınlandı.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, 26 Şubat 1992’de Hocalı’da yaşanan vahşetin, insanlık tarihine kara bir leke olarak geçtiği belirtildi.
“Hocalı’da öldürülen 613 kardeşimizin ve o gün yaralanan, esir alınan veya kaybolan tüm Azerbaycanlıların acısı hala yüreğimizdedir.” ifadesine yer verilen açıklamada, katliam nedeniyle hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet dilenirken, Azerbaycan halkına taziye dilekleri iletildi.
Açıklamada, “26 Şubat 1992 tarihinde, silahlı birlikleri tarafından Azerbaycan’ın Hocalı şehrinde masum sivillere yönelik gerçekleştirilen katliamı lanetliyoruz.” ifadesi kullanıldı.
Ana Feryadı Anıtı’nda kayıplar anıldı
Azerbaycanlılar, Ermenilerin Hocalı’da katlettiği 613 kişiyi anmak için Bakü’deki Ana Feryadı Anıtı’na akın etti.
Anıta karanfil bırakan vatandaşlar, katliamın kurbanlarını andı. Katliamdan kurtulmayı başaran Hocalılılar ve hayatını kaybedenlerin yakınları da anıtı ziyaret etti.
Şehit yakınları ve vatandaşlardan bazıları dua okurken bazıları da 32 yıl önce yaşanan acı olayı hatırlayarak gözyaşlarını tutamadı.
“Artık Karabağ özgürdür ve Hocalılı kardeşlerimizin ata yurtlarına geriye dönüşü başlamıştır”
Türkiye’nin Bakü Büyükelçisi Cahit Bağcı, büyükelçilik çalışanları ile Bakü’deki Türk kurum ve kuruluşlarının temsilcileri de Ana Feryadı Anıtı’nı ziyaret ederek Hocalı Katliamı’nın kurbanlarını andı.
Büyükelçi Bağcı, ziyaret sonrasında basın mensuplarına yaptığı açıklamada, Hocalı Katliamı’nın acısını yüreklerinde derinden hissettiklerini söyledi.
Bağcı, bir taraftan hüzün yaşarken diğer taraftan da Azerbaycan topraklarının işgalden kurtarılması nedeniyle sevinç yaşadıklarını vurgulayarak “Antiterör harekatıyla birlikte Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü tesis edilmiştir. Hocalı’da katledilen kardeşlerimizin intikamı alınmıştır. Sayın Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in en anlamlı yükselttiği bayrak, Şuşa’dan sonra Hankendi’de ve Hocalı’da yüceltilen bayraktır.” dedi.
Kardeş Azerbaycan’ın acısını derinden hissettiklerini ifade etmek için Ana Feryadı Anıtı’nı ziyaret ettiklerini belirten Bağcı, “Ama sevincimiz de çok daha büyük. Artık Karabağ özgürdür ve Hocalılı kardeşlerimizin ata yurtlarına geriye dönüşü başlamıştır.” ifadelerini kullandı.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
